Prostat Nedir?

Prostat büyümesi nedir?

Prostat sadece erkeklerde bulunan bir organın adıdır. Anne rahminde cinsiyet belli olduktan sonra prostat oluşur ve gelişmeye başlar. Erkek çocuk dünyaya geldikten sonra da olgunlaşma devam eder.  Ergenlikte bu olgunlaşma tamamlanmış olur.

Prostat, mesane dediğimiz idrar kesesinin altında bulunan, idrar çıkış kanalının ilk 3-4 santimlik bölümünü çevreleyen bez yapısında bir organdır. Sağlıklı erkeklerde prostat kestaneye benzer şekilde olup ortalama 22-26 gram ağırlığındadır.

Esas işlevi meninin sıvı kısmını oluşturmak olup aynı zamanda idrar çıkışını da kontrol eder. 50li yaşlardan sonra görülen büyüme hastalık olarak kabul edilir. Yıllar geçtikçe prostat büyümesi giderek artabilir. Dolayısıyla yaş ilerledikçe tedavi gereksinim artmaktadır. Yapılan çalışmalarda 60 yaşındaki erkeklerin %50sinde ve 80 yaşında olan erkeklerin %90nında iyi huylu prostat büyümesi görüldüğü bildirilmektedir.

Prostatın hastalıkları nelerdir?

*Prostat büyümesi (BPH- Benign Prostat Hipertrofisi)

*Prostat Kanseri

*Prostatitler [bakteriyel, şimik(kimyasal) ve diğer mikroorganizmaların yarattığı]

*Prostat kist ve taşları

Prostatın iyi huylu büyümesi (BPH)

Prostat bezi ortalama 50li yaşlardan sonra çoğu zaman yavaş seyirli bir büyüme eğilimi gösterir. Bu yüzden prostat büyümesine bağlı oluşan belirtiler yavaş geliştiği için hastalar bu şikayetlerine alışma eğilimindedirler ve normal kabul ederler. Nadiren hızlı büyüme gösterdiği de görülmektedir. Prostat büyümesi çoğunlukla iyi huylu büyüme olmakla birlikte kötü huylu büyüme de olabileceğinden ikisinin ayrımının yapılması önemlidir. Bu sebeplerden ötürü 50 yaşından sonra tüm erkeklerin şikayetleri olmasa dahi yıllık üroloji kontrolünden geçmesi önerilmektedir.

Prostat büyümesi (BPH)belirtileri nelerdir?

Prostat büyümesine bağlı gelişen belirtiler prostatın bulunduğu yerleşim yerine bağlı olarak genellikle iki şekilde olmaktadır. Bunlar Obstrüktif (tıkayıcı) belirtiler ve irritatif (uyarıcı) belirtilerdir.

Obstrüktif (tıkayıcı) belirtiler:

Prostat bezinin yerleşim yeri nedeniyle önceleri çoğunlukla obstiktif yani tıkayıcı bulgularla karşımıza çıkar. Bu belirtiler:

• İnce idrar yapma
• İdrar tazyikinde azalma
• İdrar başlatmada zorlanma veya ıkınarak idrar yapma
• İdrar bitiminde damlamanın devam etmesi
• çatallı idrar yapma
• Bazen idrarda kanama ( mesane kanseri ve sistit gibi hastalılardan ayırt edilmelidir)
• Ani gelişen idrar yapamama

İrritatif (uyarıcı)bulgular:

Prostat bezi mesane altında yerleşmiş olduğundan prostat büyüdükçe mesaneye yaptığı bası ve uyarıcı etki ile irritatif bulgular ortaya çıkmaya başlar. Ayrıca idrar kanalını tıkayıcı etkisinden dolayı mesanede idrarın bir kısmı kalmakta ve boşalamamaktadır. Zamanla aşırı çalışan mesane kası ve kalan idrarın oluşturabileceği enfkesiyonla irritarif bulgular daha da belirgin hale gelmektedir.

*idrar yaparken yanma ve sızı

*Sık sık idrar ihtiyacı

*Gece idrara kalkma

*Ani idrar hissi ve idrar kaçırma

*idrarın tam boşalamadığı hissi

Az karşılaşılan belirtiler ve durumlar:

Prostat büyümesinin belirtileri idrar yollarında oluşan etkiden dolayı olup bazen büyüklükle paralel olmayabilir. Nadiren karşılaştığımız zor durumlar olabilir. Bazen prostat büyümesi ve oluşan olumsuzluklar prostatta ufak taşlara neden olabilmektedir. Bu tip hastalarda şikayetler hızla artış göstermektedir. Bazen tüm bulgular olmasına rağmen kişinin bunu kale almayıp göz ardı etmesi, şikayetlere bir nevi dayanması sonucunda karşımıza böbrek yetmezliği hatta mesanede ileri düzeyde oluşan enfeksiyona bağlı sepsis ve beyinde oluşan bulgulara bağlı beyin bulanıklığı gibi semotomlara rastlayabiliyoruz. Bu tip durumlara tanı koymak zorlaşmaktadır zira hasta çoğu zaman nöroloji, intaniye veya dahiliye kliniğinde yatmaktadır. Bu aynı zamanda zamana karşı bir yarış gerektirmektedir. Burada tekrarlamakta fayda var lütfen yılda 1-2 kez üroloji muayenesini ihmal etmeyiniz.

Tanı

Tanı için Üroloji uzmanına başvurmak şarttır. Hekim öykü aldıktan sonra hastanın durumuna göre bazı tetkikler ister. Bunlar nelerdir?

* Ultrasonogrfi

* İdrar tahlili

* Kanda PSA bakılamsı (serbest ve total PSA)

* Böbrek fonksiyonlarını ölçmek ve diğer organ değerlendirmeleri için kan tahlili

* Üroflowmetri( idrar akım ölçümü)

* Sistometri / Ürodinamik inceleme (basınç akım çalışması)

* Rektal tuşe yani prostatın parmakla muayenesi

Tedavi

Prostat için tedavi seçeneği ikiye ayrılır:

• Tıbbi (Medikal/İlaç) tedavi
• Cerrahi (Operatif) tedavi

Prostat büyüklüğü ve/veya erkekte oluşturduğu klinik tablo şiddeti tedaviye başlama kararı için önemlidir. Buna ek olarak yapılan incelemeler sonucuna göre ilaç veya cerrahi tedavi kararı alınır.

Medikal (ilaç) tedavisi

Yapılan incelemeler sonucunda hekimin ilaç tedavisine karar vermesi ve hastanın onayı alındıktan sonra reçete yazılır. Olgunlaşmamış ancak rahatsızlık veren prostat için ilaca başlamadan önce olası yan etkiler ve tedavi şekli iyice anlatılır. Bu şekilde medikal tedaviye karar verildiğinde ilaç yan etkileri ve kullanım şekli anlatılır. Çok uzun olmayan bir süreçte hasta kontrol amaçlı tekrar muayeneye davet edilir. Yapılan bazı testler ve hasta memnuniyeti incelenip ilaca devam kararı alınabildiği gibi ilaç değişikliğine gidilebilir. İlaçlar prostat büyümesini engellemez. Ancak büyüme hızı kontrol altına alınabilir ve hasta ciddi olarak hayat kalitesine kavuşabilir. Tüm bu çabalara rağmen prostat kontrol altına alınamaz ve hasta memnuniyeti söz konusu değilse o zaman cerrahi yönteme başvurulabilir.

Cerrahi tedavi

Daha önce ilaçlı tedaviden sonuç almamış veya ilaçlı tedaviden uzun süre faydalanmış ancak artık rahatsızlığı artmış ya da daha önce hiç hekime başvurmayıp ancak ciddi problemi olan kişilerde ameliyat kararı alınır. Ameliyat öncesi testler ve öykü yenilenir. Yapılan ölçümlere göre cerrahi seçenekleri artı ve eksileri konuşulup hastanın yaşı ve günlük aktivitesi, iş hayatı ve sosyal durumuna göre uygun seçenek tercih edilir. Seçenekler içinde ekonomik boyut ayrıca ele alınır. Görüldüğü gibi ameliyat seçeneği çok faklı nedene bağlıdır. Sosyal medyada popüler olan veya yakın çevresinde ameliyat olmuş kişileri fayda görmesi seçenek konusunda ancak fikir verir. Tercihler hastalık durumundan ziyade hastanın durumuna göre yapılır.

Ameliyat seçenekleri

• Açık ameliyat
• Kapalı amliyat

Açık ameliyat

Günümüzde çok tercih edilmemektedir. Gelişen tanı ve hekime ulaşma olanakları sonucu daha erken safhalarda tanı konduğu için açık ameliyat gerektirecek durup pek yok. Her şeye rağmen ciddi büyük prostatlarda olanaklar ve hekim deneyimi ve elbette ki ekonomik boyuta bağlı tercih edilir. Hastanın hastaneden daha uzun yatış süresi, rutin sonda dışında sistostomi katereti ve dren olması yanı sır nadiren de olsa ameliyat yerinden idrar kaçağı ciddi dezavantajlarıdır. Şahsen 2000li yılların başından beri hiç açık ameliyat yapmadığımı dip not olarak belirtmem lazım.

Kapalı ameliyat çeşitleri

• konvansiyonel koterle TUR (Transuretral rezeksiyon)
• Bipolar TUR
• Plazmakinetik teknolojisiyle TUR
• Lazer teknolojiyle kapalı ameliyat
• Green Light
• Holep
• Thulep
• Rezum

Yukarıda görüldüğü gibi farklı yöntem sayısı oldukça fazladır. Bilinmelidir ki eğer bir yöntem tüm prostatlar için yeterli olsaydı diğer yöntemler asla olmazdı. Yöntem tercih ederken dikkat edilmesi gereken hususlar yukarıda mevcuttur. En pahalı yöntem her zaman en iyi olmadığı gibi en ucuz yöntem her zaman en kötü değildir. Hekimin deneyimi ve teknolojik olanak, tercih nedenleri arasında tüm dünyada hala başı çekmektedir. Kliniğimizde tüm yöntemler konuşulup hastaya en uygunu anlatılır ve ona karar verilir.